साहसिक खेलमा बढ्दै महिलाको आकर्षण

नेपाली समाजमा महिला शारीरिक र मानसिकरूपमा कमजोर हुन्छन् भनेर चित्रित गर्ने गरेको पाइन्छ तर अवसर र पहुँच अनि इच्छाशक्ति भएका महिलाले भने शारीरिक र मानसिकरूपमै चुनौतीपूर्ण क्षेत्रबाट अघि बढेका थुप्रै उदाहरण भेटिनु अहिले नौलो हुन छोडेको छ । पुरुषले जस्तै हरेक चुनौतिमा सहभागी हुन थालेका छन् महिला पनि ।

यसको उदाहरणका रूपमा साहसिक खेलप्रतिको महिलाको बढ्दो आकर्षणलाई पनि लिन सकिन्छ । त्यसो त पछिल्लो समय हिमाल आरोहणदेखि अन्य जोखिमपूर्ण गतिविधिमा समेत महिलाले सफलता हासिल गरिरहेका छन् भने चुनौतीपूर्ण मानिएका क्षेत्रमा पनि महिलाले आफूलाई स्थापित गर्दै आउन थालेका छन् । केही वर्ष अघिसम्म महिलाले जोखिम र गाह्रो हुने खेलमा सहभागिता जनाउँदैन थिए । अहिले भने त्यसलाई खण्डित गरेका छन्, ‘पुरुष भन्दा के कम हामी’ भन्दै हरेक चुनौतीलाई सहज रूपमा स्वीकार गर्न थालेका छन् महिलाले पनि ।

चर्चित गायिका मञ्जु पौडेलले हालै मात्र कुश्माको द क्लिफ बञ्जीमा पुगेर २ सय २८ मिटर अग्लो टावरबाट हाम फालिन् । त्यस पल आफ्नो आत्मबलको परीक्षाको अनुभूति भइरहेको बताउँदै उनले भनिन्, ‘जीवनको एउटा सपना पूरा भयो, बाहिरबाट हेर्दा बञ्जी सामान्य नै लाग्छ तर हामफाल्नु अघि त्योे गहिराइको दृश्यले भने एकछिन मुटु नै हल्लाइदिने रहेछ ।’ उनले त्यो परीक्षामा आफू उत्तीर्ण भएर थप आत्मविश्वास र बेग्लै ऊर्जा मिलेको बताइन् । ‘मैले जिपलाइनिङ, स्काइ साइक्लिङ त गरेको थिएँ तर बञ्जी मेरो पहिलो अनुभव हो । साहसिक खेलमा डर त हुन्छ नै, त्यसभित्रको आनन्द बेग्लै पाएँ,’ पौडेलले भनिन्, ‘यसले मलाई थप ऊर्जा दिएको छ, म शारीरिक र मानसिक दुवैरूपमा सक्षम छु भन्ने विश्वास जगाएको छ । म पुनः दोस्रोपल्ट बञ्जी गरेर फेरी थप आत्मविश्वास बटुल्नेछु ।’

विश्वकै दोस्रो अग्लो दावी गरिएको उक्त बञ्जीमा ६० प्रतिशत महिला बञ्जी गर्न आउने गरेको द क्लिफका प्रबन्ध निर्देशक ईश्वर कार्कीले बताए । ‘बञ्जी गर्न आउनेको तथ्यांक हेर्ने हो भने हामीकहाँ ६० प्रतिशत महिला हुन, १८ वर्षदेखि ३५ वर्षसम्मका महिलाको रुचि बढी देखिएको छ ।’
महिलाहरूमा साहसिक खेलप्रतिको आकर्षण पछिल्लो समय झनै बढेर गएको उनले बताए । अहिले सामाजिक सञ्जाल, फेसबुक, इन्स्टाग्राम, टिकटकममा महिलाको क्रेज बढी देखिन्छ । यसमा पोस्ट हुने भिडियोले धेरै महिलाहरू बञ्जी गर्न आउने गरेका छन् ।’ उनले कम्पनीले सञ्चालनमा ल्याएको स्विङमा पनि महिला नै बढी हुने गरेको बताए ।

पोखराको श्रीकृष्ण माविमा अध्यापन गराउने शिक्षक अनुजा सैँजुले पनि गएको हप्ता माछापुच्छ«्रे गाउँपालिका–९ ल्वाङघलेलको कुदी छहरामा गएर क्यानोनिङ गरिन् । साहसिक खेल क्यानोनिङ गरेपछि आफ्नो आत्मविश्वास जगाएको बताउँदै उनले भनिन्, ‘मैले अरूले गरेको धेरैचोटि देखेको थिएँ, त्यो देखेर मलाई पनि गर्न मन लाग्यो, डरसँगै आनन्द पनि हुने रहेछ ।’ स्वस्थ शरीरसँगै मानसिकरूपमा तयार हुने जो कोहीले पनि क्यानोनिङ गर्न सक्ने र यसले मानसिकरूपमा स्फूर्ति जगाइदिने उनको अनुभव छ ।

क्यानोनिङ चट्टानको पहारामा डोरीको सहायताले ‘वेट सुट’ लगाएर पानीको छहरा छाँगाबाट चिप्लिँदै, हामफाल्दै झर्ने एक प्रकारको साहसिक खेल हो । क्यानोनिङका सञ्चालक पर्यटन व्यवसायी राम गुरुङले क्यानोनिङ गर्न आउने ८० प्रतिशत महिला हुने गरेको बताए । उनका अनुसार क्यानोनिङ गर्दा ४५ मिटरदेखि ७५ मिटर अग्लो स्थानबाट पानीको छहरामा रमाउन सकिन्छ । सामाजिक सञ्जाल टिकटकलगायतबाट भएको प्रचार प्रसारले पनि अहिले देशका विभिन्न स्थानबाट आउने महिला साहसिक पर्यटकको संख्या बढ्दै गएको उनले बताए । ‘पहिला पहिला पुरुषहरू नै हुन्थे, अहिले सामाजिक सञ्जाललगायतबाट प्रचारप्रसार भएसँंगै महिलाहरूको संख्या बढिरहेको छ,’ गुरुङले भने ।

काठमाडौंबाट साथीहरूसँग घुम्न आएकी सोनु पौडेलले दोस्रोपटक प्याराग्लाइडिङको मज्जा लिएको बताइन् । एक गैरसरकारी संस्थामा कार्यरत २३ वर्षीया पौडेलले कुश्मा पुगेर बञ्जी गर्ने सोच बनाएको बताइन् । ‘आकाशमा त उडेँ, अब बञ्जीबाट हामफाल्ने सोच बनाएको छु, हेरौँ कहिले हुन्छ ।’ सानैदेखि साहसिक खेलप्रति आफ्नो रुचि रहेको र अहिले उमेरसँगै ती इच्छालाई पूरा गर्न आफू मानसिक र शारीरिक दुवै रूपमा सक्षम रहेको उनले बताइन् ।

हवाई खेलकूद संस्था (ना) का सचिव एवं हिमाल स्काइ एडभेन्चर प्याराग्लाइडिङ कम्पनीका सञ्चालक माधव तिवारीले प्याराग्लाइडिङ गर्ने महिलाको संख्या ५० प्रतिशतजस्तो नै रहेको बताए । ‘बाहिरबाट पोखरा आउने अधिकांश महिलाले प्यराग्लाइडिङ गरी मनोरञ्जन लिने गर्नुभएको छ । कतिले दुई÷तीनचोटि समेत गर्नुभएको छ,’ उनले बताए । उनका अनुसार खेलकुद संस्थाबाट प्याराग्लाइडिङ उडान अनुमति लिएका १२ महिला छन् ।

पोखरा–१७ रातो पैह्रोमा गो बञ्जी नेपाल एडभेन्चरर्स प्रालिका अध्यक्ष सन्तोष भट्टराई पनि साहसिक खेलमा महिलाको सहभागिता बढ्दै गएको बताउँछन् । महिलाको संख्या बढ्दै गएको छ, उनीहरूमा आत्मविश्वास र उत्साह पनि उस्तै देखिन्छ,’ उनले भने । एकचोटि बञ्जी गरेर गएकाहरूको अनुभवका आधारमा अर्कोचोटी आफ्नो साथीहरू ल्याएर पुनः गर्ने गरेको भट्टराइले बताए । पोखरा–२५ हेम्जामा रहेको हाइग्राउन्ड एडभेन्चर्सका (बञ्जी पोखरा) का प्रबन्ध निर्देशक दिनेश महर्जनले ७२ मिटर अग्लो बञ्जी टावरबाट बञ्जी गर्ने महिला ५० देखि ६० प्रतिशत रहेको बताए । उनका अनुसार कम्पनीले जिपलाइन पनि सञ्चालन गरेको छ । जिपलाइन गर्ने महिलाको संख्या पनि निकै धेरै हुने गरेको छ ।

साहसिक खेलप्रेमी एवं साहसिक पर्यटन अभियानकर्मी विष्णुकान्त घिमिरेले पछिल्लो समय महिला ‘सेलिबे्रट’को क्रेज पनि साहसिक गतिविधिमा बढ्दै गएको बताए । उनका अनुसार पछिल्लो समय नेपाली चलचित्रका नायिका, गायिका र टिकटक स्टार महिलाको रोजाइमा पनि साहसिक गतिविधि प्राथमिकतामा पर्ने गरेको छ । यसले साहसिक खेल पर्यटनलाई प्रवद्र्धन गर्दै लैजाने उनले बताए । बञ्जी, जिपलाइन र प्याराग्लाडिङ गर्ने गरेका कतिपय सेलिब्रेटी महिलाले पोष्ट गरेका भिडियोहरू पनि सामाजिक सञ्जालमा भाइरल हुने र अरूलाई रहर जगाइदिने गरेको उनले सुनाए । ‘साहसिक खेलका लागि मानसिक र शारीरिकरूपमा तयार भएपछि जो कोहीले पनि खेल्न सक्ने र महिलामा झन् त्यो प्रकारको ऊर्जा उच्च देखिने गरेको छ,’ घिमिरेले भने ।

पोखरा र आसपासका जिल्लामा प्याराग्लाइडिङ, जिप फ्लायर, टावरसहितको बञ्जी जम्प, अल्ट्रालाइट, क्यानोनिङ, हटएयर बेलुन, स्काइ डाइभसँगै पर्यटकले रमाइलोका लागि गर्ने साइक्लिङ, बोटिङ, घोडसवारी, सेती नदीमा गरिने जलयात्रा (¥याफ्टिङ) तथा कायाकिङ गर्न पाइन्छ । यी सबै खेलमा महिलाको संख्या बढ्दै गएको छ ।