सुत्केरी खोज्दै सुकुम्बासी बस्तीमा

काठमाडौं । काठमाडौंको महाराजगंज स्थित टिचङ हस्पिटल पछाडिको सुकुम्बासी टोलको पुरानो पाराको घर । मक्किएको काठको भर्याङ उक्लेर दोस्रो कोठामा छिर्दा भुइँमै लगाएको मैलो ओच्छयानमा सानी छोरीको छेउमा झोक्राएर बसेकी थिइन् लक्ष्मी थापा । कोठाको एक छेउमा ग्याँस चुल्हो,सकिन लागेको चामलको बोरा र केही भाँडाकुँडा । यी तिनै लक्ष्मी हुने जो अस्ति शनिबार नारायणगोपाल चोकमा विरामी छोरीको उपचारका लागि सहयोगको याचना गर्दै उभिएकी थिइन् । काखमै विलाउने छोरी च्यापेर उभिएकी दुइमहिने सुत्केरी लक्ष्मी को तस्बिर फेसबुकमा राखेपछि धेरैजनाले चासो देखाएपछि सोमबार विहानै उनलाई खोज्दै सुकुम्बासी टोलमा पुगेको थिएँ । दुधौली नगरपालिका—१० कमलाखोचका पदमबहादुर खड्का र लक्ष्मीको पहिलो सन्तान जन्मिन सातै महिनामा । ज्यामी काम गर्ने पदम दम्पतीको काठमाडौं तारकेश्वर, जरङखुको कोठामै जन्मेकी हुन छोरी । जन्मदा १ किलो ७५० ग्रामकी छोरी १२ दिनमा हेल्थपोष्टमा तौल लिंदा २५० ग्राम घटेको देखिए पछि तुरुन्तै कान्तिवाल अस्पतालको इमर्जेन्सीमा पुर्याए । अस्पतालले आइसियुमा भर्ना गर्यो । १५ दिन आइसियुमा राख्दा एक लाख ४९ हजार बिल उठ्यो ।

‘अस्पातालले त अझै डेढ–दुइ महिना राख्न भनेको थियो तर ब्यालेन्स सकिएपछि १५ दिनमै आइसियुबाट निकाल्नु पर्यो’ पदमबहादुरले भने,‘७ हजार पुगेन,३० नम्बर कोठामा गएर भनेपछि डिस्कान्ट भयो, एकलाख ४२ हजार तिरेर निस्कियौं ।’ ७ हजार डिस्काउन्टको कुरा गर्दा पदमबहादुरको अनुहार किन्चित उज्यालिएको भए पनि धरौटीको पैसा दोहोर्याएर तिर्न परेकोमा भने दुखेसो पोखे । ‘कान्तिमा बस्दा ५ हजार नगद, मोवाइल र अस्पतालमा धरौटी राखेको ४ हजार रुपैयाको बिल चोरी भयो ।’ पदमबहादुरले भने,‘ बिल हराएपछि धरौटीको पैसा फेरि तिर्न पर्यो ।’ सिसी क्यामेरा हेरेर चोर पत्ता लागाउन पर्यो भनेर अस्पताल प्रशासनसंग भन्दा बिग्रेको छ भन्दै चासो नदिएको उनको गुनासो छ ।
छोरी विरामी भएपछि खड्का दम्पती तारकेश्वर छोडेर टिचिङ पछाडिको सुकुम्बासी बस्तीमा बस्न थालेको एक महिना भयो । सुकुम्बासी बस्ती भन्नुमात्रै हो भाडा त त्यहाँ पनि तिर्नुपर्छ अलि कम, महिनाको दुई हजार ६४० । अहिलेसम्म कमाएको सबै पैसा उपचारमा सकिएपछि सहयोगका लागि सडमा हात फैलाउन परेकोमा पदमलाई नमज्जा लागिरहेको छ । ‘ घरमा बुवा आमालाइ पनि भने केही उपाय छैन भन्नुभयो’ उनले भने, ‘ बुवाले पनि के गरेर पठाउनु ? गाउँमा हाम्रो घरबास मात्रै छ । ’

जरङ्खुका छिमेकीले सहयोग गरेको एक बोरा चामल सकिन लागेको र बच्चाको ल्याक्टो ३ दिन जतिलाइ मात्रै भएकोले अब कसरी जुटाउने होला भन्ने चिन्ता उनलाई छ । पदमबहादुरले भने, ‘सुत्केरीले गतिले खान नपाएर होला दूध पनि राम्रो आउदैन, बच्चाको ल्याक्टो पनि सकिन लाग्यो ।’ एक त कलिली सुत्केरी खानपनि गतिलो छैन,त्यसमा पनि यो झरीमा सडकमा बस्दा लक्ष्मीको स्वास्थ्य पनि बिग्रदै गएको छ । ‘बेलुका कोठामा आउँदा पेट दुखेर मरौंलाजस्तो हुन्छ’ लक्ष्मीले भनिन् ‘पेटमा रगत जमेको छ रे औषधि गर्न ५ हजार लाग्छ भनेका छन् ।’

फेसबुक लभ अनि बिहे
आठ कक्षा पास गरेपछि भागेर इण्डिया पसेका पदम ७–८ बर्ष उतै अलमलिए । मुम्बइमा लामो समय बसेका उनी कोरोनाले उथलपुथल पारेपछि एक बर्ष अघिमात्रै नेपाल फर्केका हुन् । फेसबुकमै सम्पर्क भएकी वर्दिवासकी लक्ष्मी पहाडीसंग घनिष्ठता बढ्दै गएपछि यो जोडीले लगनगाँठो कसेको एक बर्ष पनि भएको छैन । ‘चिनजान भयो, भेटघाट भयो अनि बिहे पनि गरियो’ पदमले भने ‘बिहे गरेपछि काठमाडौं आइयो ।’ विहे नगर्दै लक्ष्मीलाई सिन्धुली घर देखाएको भए पनि बिहेसंगै काठमाडौं छिरेपछि घर लगेका छैनन् ।

फेसबुकमा कसरी चिनजान भयो त ? तीन कक्षा मात्रै पढेकी २५ बर्षे लक्ष्मीले अलिकति लजाउँदै भनिन,‘फुपुदिदीको मोवाइलबाट सम्पर्क गरेको ।’ बुवा वितेपछि फुपुदिदीको आश्रयमा एक भाइ र आमा संगै बसेकी लक्ष्मीलाई आमालाई भेट्न मन छ । ‘आमालाई भेट्न मन छ’ लक्ष्मीले भनिन्,‘ आमा हेटौंडामा भएको मामाहरुलाई मात्रै थाहा छ उहाँले भेट गराइदिनुहुन्न ।’ कान कम सुन्ने र बोल्न पनि राम्रोसंग नसक्ने आमालाई मामाले हेटौंडामा होटलमा काम लगाइदिएको बताइन् ।

पीडितहरुको बस्ती
सुकुम्बासी बस्ती (घरभेटीहरुले यो बस्तीलाई सुकुम्बासी बस्ती भनेको त्यति नरुचाउने भएर गजेन्द्र बस्ती भन्न रुचाउँने रहेछन्) के भन्नु? पीडितहरुको बस्ती भने पनि हुने । लक्ष्मीलाई खोज्न बस्ती पसेको, चार ठाउँ सोधखोज गर्दा अरु दुई त्यस्तै पीडित आमा भेटिए । उनी मध्य एक हुन् ओखलढुंगा केउरेनीकी सुजाता परियार । सुजाताकी ७ बर्षीय छोरी युनिसा परियार व्लड क्यान्सरको विरामी हुन् । उनको कान्ति वाल अस्पतालको १३४ नम्बर वाडमा उपचार भइरहेको छ । सुजाताले भनिन् ‘अशक्त श्रीमान छोरी कुरेर अस्पताल बस्नुहुन्छ म सहयोग जुटाउन सडकमा भौतारिन्छु ।’

बाँके कोहोलपुरकी बाँके कोहलपुरकी सुष्मा सुनारको पनि ब्यथा उस्तै छ । उनका ८ बर्षिय छोरा अजिवदेव साहु पनि ब्लड क्यान्सरका विरामी हुन् । विगत ६ महिनादेखि उनको पनि कान्ति वाल अस्पतालमा उपचार चलिरहेको छ । कोठामा सुतिरहेको छोरालाई देखाउँदै भनिन्,‘अहिले केमो चलेपछि कपालको रौं सबै झरेको छ ।’ छोराको उपचारका लागि यतै बस्नुपर्दा आर्थिक समस्या झेल्न परेको उनले बताइन् ।