सहकारीको दुईतिहाई लगानी अनुत्पादक क्षेत्रमा

काठमाडौं, २८ कात्तिक । नेपालमा सहकारीको संख्यात्मक बृद्धि भएको र यसमा जम्मा भएको निक्षेप अनुत्पादक क्षेत्रमा लगानी गर्नाले समस्या आएको सहकारी विभागका रजिष्ट्रार केदार न्यौपानेले बताएका छन् । सहकारीमा १ खर्ब ५८ अर्ब निक्षेप जम्मा भएको र १ खर्ब ३४ अर्ब लगानी भएको मध्ये कबिर दुई तिहाई लगानी अनुत्पादक क्षेत्रमा रहेको उनले बताए ।

सहकारी विभाग र नेपाल सहकारी पत्रकार समाज (सिजेएन) को संयुक्त आयोजनामा भएको ‘सहकारी क्षेत्रको प्रवद्र्धन र सुशासनमा संचार क्षेत्रको भूमिका’ विषयक कार्यक्रममा उनले सो कुरा बताएका हुन् । साथै उनले बचत तथा ऋण कारोबार गर्ने संस्थाहरुको संख्या अत्याधिक हुनुको साथै सहरी क्षेत्र र सदरमुकाममा केन्द्रित भएकाकारण उनुत्पादीत क्षेत्रमा लगानी बढेको उनको भनाई थियो । विभागले गरेको अनुगमनमा यस्तो भेटिएको र यसलाई नियन्त्रण गर्न विभाग लागि परेको उनको धारणा थियो ।
‘सहकारीको सिद्धान्त, मूल्य र ऐन कानून अनुसार संस्था नचल्नु, सदस्यहरु आफ्नो भूमिका प्रति सचेत नहुँदा सदस्य र संचालक बीचमा खाडल विभेद तथा संचालकहरुको एकाधिकार सहकारी हाबी भएको छ ।’ रजिष्ट्रार न्यौपानेले भने– ‘सहकारी संस्थाको रकम आफुखुशी अनुत्पादक क्षेत्रमा लगानी गर्नाले संस्था जुनसुकै समयमा पनि दुर्घटना हुन सक्छ ।’ आकर्षक कार्यालय, साइनबोर्ड, बढी व्याजदर, विज्ञापन र उपहार जस्ता जनता लोभ्याउने कार्य हुनुले जनताको बचत जोखिममा परेका उनको भनाई थियो । कार्यक्रममा न्यौपानेले जागरण तथा जनचेतना अभिबृद्धिबाट बास्तविक स्थितिको पहिचान गर्न संचारमाध्यमको भूमिका रहने भन्दै उनले वास्तविकता सम्म गएर पत्रकारले कलम चलाउनु पर्ने बताए ।
त्यस्तै राष्ट्रिय सहकारी संघका अध्यक्ष केशब वडालले सहकारीको नकारात्मक समाचार बढी आउने गरेको र सकारात्मक समाचारले कम स्थान पाएको बताए । एउटा सहकारी गरेको बद्मासीलाई सिङ्गो सहकारी संग तुलना गर्न नमिल्ने कुरामा उनले जोड दिए । कार्यक्रममा सहकारी पत्रकार समाजका अध्यक्ष तथा नेपाल आर्थिक पत्रकार समाज (सेजन) का सदस्य यादव हुमागाईले सहकारीकर्मीहरुले गलत समाचारलाई खण्डन गर्ने र सहकारीको नेतृत्वले समाचारिय छवि बनाउन नसकेको बताए । सहकारीकर्मीहरु पत्रकारसँग सम्पर्कमा नरहने, सुचना नदिने, गलत समाचारको खण्डन गर्ने, तालिम, भ्रमणमा पत्रकारलाई सहभागी नगराउने प्रवृत्तीले गर्दा सहकारीका समाचार कम प्राथमिकतामा पर्ने गरेको उनले भनाई थियो । ‘प्रशंसा मात्र रुचाउने तर आलोचना सहन नसक्ने सहकारी अभियानको रहेको छ ।’ हुमागाईले भने– ‘सहकारीकर्मी र संचारमाध्यम सहकार्य गरेर अघि बढ्नु आवश्यक छ ।’ संचारकर्मीको पहुँच हुनेगरी सहकारीको व्यवस्थित तथ्यांक राख्नुपर्ने, व्यवस्थित सुचना प्रणाली गर्नुपर्ने, नियमित पत्रकार भेटघाट, सहकारी पत्रकारिता पुरस्कार तथा संचारकर्मीलाई राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय भ्रमण, तालिम व्यवस्था गर्न सके संचारमाध्यममा सहकारीको पहुँच बढ्ने उनको भनाई थियो ।