सैन्य व्यापार बढाउन जोड

नयाँदिल्ली, २५ जेठ । भारत भ्रमणमा रहेका अमेरिकी प्रतिरक्षामन्त्री लियोन पनेटाले दुई देशबीच हतियार व्यापार बढाउनुपर्नेमा जोड दिएका छन् । सिंगापुरमा आयोजित सुरक्षासम्बन्धी शिखर सम्मेलनमा सहभागिता जनाएर उनी भारत आएका हुन् । सम्मेलनमा उनले अमेरिकाको ६० प्रतिशत नौसैनिक सामथ्र्य एसिया–प्रशान्त क्षेत्रमा परिचालन गरिने बताएका थिए । त्यसलगत्तै भारत आएर उनले द्विपक्षीय हतियार कारोबार बढाउन गरेको पहललाई अर्थपूर्ण रूपमा लिइएको छ ।
मन्त्री पनेटाले बुधबार उच्च कोटिका हतियार प्रविधि भारतलाई बिक्री गर्न अमेरिका तयार रहेको बताए । साथै, दुई देश मिलेर हतियार निर्माण गरी द्विपक्षीय हतियार कारोबार बढाउनुपर्नेमा उनले जोड दिए ।
‘अमेरिका र भारतबीच मात्रात्मक र गुणात्मक दृष्टिकोणले प्रतिरक्षा व्यापार बढाउन आवश्यक भएको छ,’ पनेटाले भने । भारतको प्रतिरक्षा प्रबन्धका नियम र पारमाणविक दायित्वसम्बन्धी विधानलाई आधुनिक बनाउनुपर्नेमा समेत उनले जोड दिए । आधुनिक र प्रभावकारी प्रतिरक्षा बल निर्माण गर्ने भारतको आकांक्षा पूरा हुन अमेरिकासँगको उसको निकटता महत्त्वपूर्ण हुने विचार उनले व्यक्त गरे ।
पनेटाको भारत भ्रमण एसियामा चीनविरुद्ध मोर्चा निर्माण गर्नेतर्फ लक्षित रहेको विश्लेषण गरिएको छ । पनेटाले भने क्षेत्रीय सुरक्षा र सम्पन्नता प्रवद्र्धनका लागि चीनले प्रभावकारी भूमिका खेल्छ भन्ने विश्वास अमेरिका र भारत दुवैले लिएको बताए । विश्व मामिलामा ठूलो भूमिका खेल्नसक्ने बलियो, सम्पन्न र सफल चीनको उदयलाई अमेरिकाले स्वागत गर्ने उनले प्रस्ट गरे ।
प्रतिरक्षामन्त्री पनेटाले अमेरिका र भारत दुवैले नियमित तथा जटिल दुवैखाले सैन्य अभ्यास गर्ने क्रम बढाउनुपर्ने धारणा प्रकट गरे । चीन भ्रमणमा रहेका रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले रुस र चीनबीच संयुक्त सैन्य अभ्यास र सहकार्य अभिवृद्धि गर्नुपर्ने धारणा राखेकै बेला अमेरिकी प्रतिरक्षामन्त्रीले त्यस्तै प्रस्ताव भारतसमक्ष राखेका हुन् ।
‘ड्रोन आक्रमण रोकिँदैन’
पाकिस्तानमा रहेका अल कायदा र तालिबानी चरमपन्थीविरुद्ध लक्षित नेटोले पाकिस्तानभित्र जारी राखेको आक्रमणलाई निरन्तरता दिने पनेटाले बताएका छन् । ‘हामी आत्मसुरक्षाका कदमलाई जारी राख्नेछौँ,’ उनले भने । पाकिस्तानी भूमिमा नेटो तथा अमेरिकी सेनाले गर्ने ड्रोन आक्रमणको पाकिस्तानले निन्दा गर्दै आएको छ । (एजेन्सी)

‘भारत अमेरिकासँग लहसिँदैन’
भारतले स्वतन्त्र विदेश नीति अवलम्बन गरेकाले उसले चीनविरुद्ध अमेरिकासँग गठबन्धन निर्माण नगर्ने दाबी एक चिनियाँ विश्लेषकले गरेका छन् । भारतसँग यस्तो गठबन्धन निर्माण गर्न अमेरिकी प्रतिरक्षामन्त्री लियोन पनेटा भारत पुगेका भए पनि भारतले चीनलाई बेवास्ता गर्न नसक्ने चिनियाँ विश्लेषक वाङ देहुवाले जनाएका छन् । ‘यस क्षेत्रमा भारतका आफ्नै एजेन्डा छन् । विदेश नीति तर्जुमा र राष्ट्रिय स्वार्थ प्रवद्र्धनका लागि भारत स्वतन्त्र रूपमा चल्न चाहन्छ,’ उनले भने । ‘साउथ चाइना सी’ मा आफ्नो संलग्नताले चीनसँग तनाब बढ्ने र यसबाट आफ्ना आधारभूत राष्ट्रिय स्वार्थमा खलल पुग्ने देखेर भारत पछि हटेको प्रसंगलाई उनले उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गरेर आफ्नो भनाइ पुष्टि गर्न खोजेको चिनियाँ पत्रिका ग्लोबल टाइम्सले जनाएको छ । चीनसँगको बृहत् आर्थिक तथा सांस्कृतिक सहकार्यमा भारतको बृहत्तर हित निहित रहेको जिकिर गर्दै विश्लेषक वाङले भने, ‘चीनलाई सीमित गर्ने अमेरिकाको उद्देश्यलाई ध्वस्त गर्न चीनले यस्तो अवस्थाको उपयोग गर्न सक्नुपर्छ ।’