पूर्वाधार साझेदारी प्रयास असफल

काठमाडौं, २६ भदौ । दूरसञ्चार सेवा प्रदायक कम्पनीबीच पूर्वाधार साझेदारीको प्रयास भएको लामो समय बितिसके पनि सफल हुनसकेको छैन । स्पष्ट नीति/नियमको अभावमा पूर्वाधार साझेदारी हुन नसकेको हो ।
नियामक निकाय नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले दूरसञ्चार तथा इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनीबीच पूर्वाधार साझेदारी गर्नका लागि बाटो खोलिदिन गाइडलाइन तयार गर्दैछ । पूर्वाधार साझेदारीसम्बन्धमा अध्ययन भइरहेको र छिट्टै गाइडलाइन तयार हुने प्राधिकरणका प्रवक्ता कैलाशप्रसाद न्यौपानेले बताए । स्वस्थ प्रतिस्र्धाका लागि गाइडलाइन आवश्यक भएको उनको भनाइ छ ।
सरकारले नीति निर्माणमा गरेको ढिलाइले दूरसञ्चार क्षेत्रमा आवश्यकताभन्दा धेरै रकम पूर्वाधारका लागि खर्च भएको विज्ञ बताउँछन् । पूर्वाधारमा धेरै खर्च भएकै कारण फोन र इन्टरनेट अपेक्षाकृत सस्तो हुन नसकेको उनीहरूको भनाइ छ । प्राधिकरणले गाइडलाइन तयार गरिनसकेको भए पनि युरोपेली लगानीकर्ता टेलियासोनेराले नेपाल स्याटेलाइट टेलिकम (हेलो नेपाल) सँग पूर्वाधार साझेदारी गर्दै नेपालको ग्रामीण क्षेत्रमा दूरसञ्चार सेवा विस्तार गर्ने बताएको छ । टेलियासोनेराले हेलो नेपालसँग पूर्वाधार साझेदारी गर्न नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणमा आवेदन दिने बताएको छ । टेलियासोनेराले हालै हेलो नेपालको ७५ प्रतिशत सेयर किनेको थियो ।
गत महिना नेपाल आएका युरोएसियाका अध्यक्ष टेरो काभिसारीले पूर्वाधार साझेदारी गर्न कम्पनी तयार भए पनि यसका लागि स्पष्ट नीति–नियम नभएको बताएका थिए । स्वेच्छिक रूपमा पूर्वाधार साझेदार गर्न भने आफूहरू तयार रहेको उनको भनाइ थियो । सरकारी सेवा प्रदायक नेपाल टेलिकमले भने पूर्वाधार साझेदारीका विषयमा स्पष्ट रूपमा केही बताएको छैन । पूर्वाधारका हिसाबले टेलिकम सबैभन्दा सबल दूरसञ्चार कम्पनी हो ।
केहि समयअघि एनसेलले हेलो नेपालसँग फ्रिक्वेन्सीलगायत सबै पूर्वाधार उपयोग गर्न प्राधिकरणमा आवेदन दिएको थियो । तर, प्राधिकरणका तत्कालीन अध्यक्ष भेषराज कँडेलले सबै किसिमका पूर्वाधार साझेदारी गर्न दिन नहुने अडान लिएका थिए । यसैकारण उनले राजीनामा दिनुपरेको बताइन्छ ।
नेपाल स्याटलाइटसँग पर्याप्त फ्रिक्वेन्सी भएका कारण एनसेलले यसमा लगानी गरेको बताइएको छ । स्याटेलाइटको फ्रिक्वेन्सी आफूले प्रयोग गर्न पाउनुपर्ने माग उसको छ । हेलो नेपाल ब्रान्डमा मध्यपश्चिाञ्चलमा सेवा दिइरहेको नेपाल स्याटेलाइटले पनि एनसेलसँग पूर्वाधारको साझा प्रयोग गर्न प्राधिकरणबाट अनुमति मागेको थियो । तर, प्राधिकरणले पूरै सेयरिङ गर्न नमिल्ने भन्दै टावर र ऊर्जामात्र गर्न मिल्ने जानकारी दिएको छ । एनसेलको मुख्य लगानीकर्ता टेलियासोनाराले नेपाल स्याटेलाइटको विदेशी साझेदार कम्पनीमा ठूलो अंश सेयर किनेपछि साझा पूर्वाधार प्रयोग गर्ने तयारी भएको थियो ।
दुई वर्षअघि दूरसञ्चार क्षेत्रमा पूर्वाधार निर्माण गरी भाडामा दिन भिन्दै कम्पनीलाई लाइसेन्स दिने सरकारले योजना बनाएको थियो तर यो प्रस्ताव कानुन मन्त्रालयमै अड्किएको थियो । इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनी (आइएसपी) ले भने भौतिक पूर्वाधार साझेदारी गरी सेवा विस्तार गर्ने तयारी सुरु गरिसकेका छन् । सबै सेवाप्रदायक कम्पनीले एउटै पूर्वाधारको प्रयोग गरी सेवा विस्तार गर्दा हालभन्दा ३५ प्रतिशत सस्तो लगानीमा सबैले सेवा दिनसक्ने इन्टरनेट सेवा प्रदायक संघ (आइएसप्यान) को अनुमान छ । पूर्वाधार साझेदारीमा जान छलफल भइरहेको आइएसप्यानले जनाएको छ ।
आइएसप्यान अध्यक्ष विनय बोहराले समयमा नियामक निकायले गाइडलाइन तयार नगर्दा कम्पनीले आ–आफ्नै पूर्वाधार खडा गर्नुपरेकाले लगानी धेरै भएको बताए । पूर्वाधार साझेदारीमा जान सकिए दूरसञ्चारमा पहुँच बढ्ने दाबी उनको छ । ‘ग्रामीण तथा दुर्गम क्षेत्रमा पूर्वाधार खडा गर्ननसक्दा इन्टनेट विस्तार गर्न आइएसपी कम्पनीले सकिरहेका छैनन्,’ उनले भने ।

प्रतिक्रिया