जथाभावी खनिएका सडकले संकट निम्त्याउँदै

म्याग्दी । वातावरणीय अध्ययन तथा भौगोलिक अवस्थितिको मूल्यांकन नगरिकन जथाभावी खनिएका मोटरबाटो र निर्माण गरिएका भौतिक संरचनाका कारण म्याग्दीमा प्राकृतिक संकट चुलिँदै गएको छ । विकासका नाममा प्राविधिक परीक्षणविना नै जथाभावी खनिएका मोटरबाटोकै कारण बर्सेनि भूस्खलन हुने, पहिरो जाने र मानवीय तथा धन, सम्पत्तिको क्षति हुने क्रम त बढेको छ नै, जिल्लामा गम्भीर प्राकृतिक तथा जैविक समस्या पनि देखिन थालेका छन् ।

०७२ को महाभूकम्पका कारण चिरा परेर कमजोर बनेको यहाँको भूगोलमा त्यसयता बर्सेनि डोजर र स्काभेटरका माध्यमबाट वन, पाखा, गाउँबस्ती जताततै मोटरबाटो निर्माण गर्ने होडबाजीले प्राकृतिक सम्पदा नास हुँदै गएपछि गम्भीर मानवीय संकट उत्पन्न हुन थालेको छ । जिल्लामा रहेका सामुदायिक वन तथा ग्रामीण क्षेत्रमा खानेपानीका मुहान सुक्दै जान थालेका र वन तथा गाउँबस्तीमा रहेका कुवा, धारा, ताल, पोखरी पुरिँदै गएकाले मान्छे र पशु चौपायालाई खानेपानीको समस्या उत्पन्न भएको ग्रामीण क्षेत्रका बासिन्दाले बताएका छन् ।

बेनी नगरपालिका–२ बगरफाँट, वडा–३ भकिम्लीको दूधेखोला, सिंगा, बाबियाचौर र मंगेला गाउँपालिकाको अर्मन, बरंजा, धवलागिरि गाउँपालिकाको धारापानी, मुना, मराङ तथा मालिका गाउँपालिकाको बिमलगायतका दर्जनाँै गाउँमा रहेका पानीका स्रोत पुरिएका छन् भने ताल र पोखरी पनि सुक्दै जान थालेका छन् ।

‘विगत चार वर्षयता यहाँका आठ वटा पानीका स्रोत सुकिसकेका छन्, कुवा र पोखरी नामेट भएका छन्, कुवा र पोखरी रहेका ठाउँमा अहिले मोटरबाटो बनेको छ’, बरंजाका कृष्ण सापकोटाले भने, ‘नजानिँदो गरी गम्भीर मानवीय संकट निम्तिँदै छ ।’ यस्तै समस्या बगरफाँट र खबरागाउँमा पनि छ । गाउँको सिरान, बीच भाग र पुछारबाट खनिएका मोटरबाटोका कारण बर्सेनि पहिरो तथा भूस्खलनको समस्या छँदै छ, त्यसमाथि पानीका मुहान सुक्ने र कुवा तथा पोखरी नास हुँदै गएपछि यी गाउँमा खानेपानीको चरम अभाव उत्पन्न भइरहेको छ ।

‘पोखरी तथा तालमा सधैँ एकनासको पानी रहने गरेका कारण पशु–चौपाया तथा बटुवाले पानी खान सजिलो हुन्थ्यो’, बगरफाँटका ८५ वर्षीय बेदप्रसाद उपाध्यायले भने, ‘अहिले पोखरी पुरिँदै गएकाले पशु चौपायालाई पानी खानसमेत समस्या भएको छ, तालका जलचर र वनस्पतिका प्रजातिसमेत नष्ट भएका छन् ।’ डोजरे विकासका कारण जिल्लामा जैविक विविधताका स्रोतसमेत नष्ट हुँदै गएको वगरफाँट सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका अध्यक्ष डिलबहादुर घिमिरेले बताए । म्याग्दी नदीमा पाइने विभिन्न माछाका प्रजाति, कालो र पहेँलो रङका भ्यागुता, गँगटो लगायतका जलचर प्राणीसमेत देखिन छाडेको उनले सुनाए ।