काठमाडौं । भारत र पाकिस्तान द्वन्द्वबारे सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेको आरोपमा प्राध्यापक अली खान महमुदाबादलाई पक्राउ गरिएको छ । स्थानीय बासिन्दा योगेशको उजुरीको आधारमा हरियाणा प्रहरीले उनलाई पक्राउ गरेको जनाएको छ । प्रोफेसर अली खानविरुद्ध दुई समुदायबीच घृणा फैलाउने धाराअन्तर्गत मुद्दा दर्ता गरिएको छ ।
हरियाणा प्रहरीले प्राध्यापक अली खानविरुद्ध भारतीय दण्ड संहिताको धारा १९६ (१) ख, १९७ (१) ग, १५२ र २९९ अन्तर्गत मुद्दा दर्ता गरेको छ । तर यो यस प्रकारको एक मात्र घटना होइन । सामाजिक सञ्जालमा पाकिस्तानलाई समर्थन गरेको आरोपमा देशका विभिन्न राज्यहरूमा मानिसहरुविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरिएको छ ।
उत्तर प्रदेश
उत्तर प्रदेश प्रहरीले १८ जिल्लाबाट करिब ३० जनालाई पक्राउ गरेको छ । गोरखपुर, बरेली, लखिमपुर खेरी, बागपत र बदाऊनमा केसहरू दर्ता भएका छन् । बदायुन प्रहरीका अनुसार आपत्तिजनक पोस्ट गरेको आरोपमा कुल ९ जना विरुद्ध कारबाही गरिएको छ।
मोहम्मद साजिदलाई मे ११ मा बरेलीबाट ‘पाकिस्तान जिन्दावाद’ पोस्ट गरेको आरोपमा पक्राउ गरिएको थियो । बरेली बाहेक लखिमपुर खेरीमा समीर अली र अब्दुल आशिकविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरिएको छ । आपत्तिजनक पोस्ट गरेको आरोपमा बागपतमा उस्मान जाहिदविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरिएको छ ।
मे ७ मा पश्चिमी उत्तर प्रदेशको मेरठमा मुद्दा दर्ता गरिएको थियो । यसअन्तर्गत एक सैलुन मालिक जैद र उनका एक साथीलाई सामाजिक सञ्जालमा ‘पाकिस्तान समर्थक’ पोस्ट गरेको आरोप लगाइएको थियो ।
मे १० मा मुजफ्फरनगर जिल्लाको कोतवाली प्रहरीले अन्वर जमील नामक व्यक्तिविरुद्ध यस्तै आरोपमा रिपोर्ट दर्ता गर्यो । स्थानीय डीएसपी राजु कुमार सावले यो कुराको पुष्टि गरे ।
उनले भने कि भिडियो भाइरल भएपछि र यसबारे उजुरी परेपछि अनवर जमीलविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरिएको छ । मे १६ मा पश्चिमी उत्तर प्रदेशको बुलन्दशहर जिल्लाको छतारी क्षेत्रमा पाकिस्तानलाई कथित समर्थन गरेको घटना प्रकाशमा आएको छ ।
प्रहरी चौकीका इन्चार्ज सन्दीप कुमारले यो कुराको पुष्टि गरे । उनले भने, ‘पाकिस्तानको समर्थनमा पोस्ट गरेको आरोपमा अन्सार सिद्दीकीविरुद्ध मुद्दा दायर गरिएको छ र उनलाई जेल पठाइएको छ ।’ मे १७ मा सब इन्स्पेक्टर गौरव कुमारको उजुरीमा पश्चिमी उत्तर प्रदेशको बिजनौरको शेरकोटमा दुई युवाहरूलाई पक्राउ गरिएको थियो ।
शेरकोट प्रहरी चौकीका प्रमुख पुष्पेन्द्र कुमारले भने, ‘बाल्किशनपुर गाउँका युवा अबु सादले आफ्नो इन्स्टाग्राम अकाउन्टबाट पाकिस्तान समर्थित पोस्ट गरेका थिए, अनुसन्धानको क्रममा गाउँका अर्का युवा हमजाको नाम पनि बाहिर आएको छ ।’
मे १६ मा बिजनौरको सेओहारा क्षेत्रमा शाहबाज नामक युवक विरुद्ध उजुरी दर्ता गरिएको थियो । ती युवकमाथि ‘पाकिस्तान समर्थक’ पोस्ट गरेको आरोप छ ।
आसाम
असमका मुख्यमन्त्री हिमन्त विश्व शर्माले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म एक्समा पक्राउ परेकाहरूको बारेमा निरन्तर जानकारी दिइरहेका छन् । मुख्यमन्त्री हिमन्त विश्व शर्माका अनुसार असममा अहिलेसम्म ७१ जनालाई पक्राउ गरिएको छ ।
यस सूचीमा धिन्ग विधानसभा क्षेत्रका अल इन्डिया युनाइटेड डेमोक्रेटिक फ्रन्ट (एआईयूडीएफ) का विधायक अमिनुल इस्लामको नाम पनि समावेश छ ।
अप्रिल २३ मा अमिनुल इस्लामलाई पहलगाम आक्रमण घटनाको बारेमा विवादास्पद टिप्पणी गरेको आरोप लगाइएको थियो । भोलिपल्ट उनलाई आसामको नागाउँ प्रहरीले पक्राउ गर्यो ।
पछि नागाउँ जिल्ला अदालतले इस्लामलाई मुद्दामा जमानत दियो तर जमानत पाएको केही समयपछि नै उनलाई राष्ट्रिय सुरक्षा ऐन (एनएसए) अन्तर्गत हिरासतमा लिइयो ।
असममा अमिनुल इस्लामबाहेक रुपसान अली, राशिद मण्डल, राजु शेख, अब्दुल हुसैन, राशिद अहमद, आजाद इमरान हुसैन, अब्दुल समद, शाहदाद अली र शाहीन अहमद मजुमदारसहित ७१ जनालाई पक्राउ गरिएको छ । सीएम शर्मा भन्छन् कि असम प्रहरीले डिजिटल स्पेसको कडाईका साथ निगरानी गरिरहेको छ र कसैलाई पनि छोडिने छैन ।
जम्मू–कश्मीर
जम्मू कश्मीर प्रहरीले हिलाल मीरलाई उनको सामाजिक सञ्जाल खाताहरू मार्फत भारतविरुद्ध ‘असन्तुष्टि’ र ‘पृथकतावादी विचारधारा’ लाई बढावा दिएको आरोपमा पक्राउ गरिएको थियो ।
मे ७ मा एक विज्ञप्तिमा जम्मू कश्मीर प्रहरीको काउन्टर इन्टेलिजेन्स कश्मीर (सीआईके) शाखाले भन्यो, ‘श्रीनगरको बेमिनाका निवासी हिलाल मीरलाई सामाजिक सञ्जालमार्फत युवाहरूको भावना भड्काउने र कश्मीरीहरूलाई प्रणालीद्वारा उत्पीडित देखाएर पृथकतावादी भावना भड्काउने आरोपमा हिरासतमा राखिएको थियो, मीर टर्कीको अनादोलु समाचार एजेन्सीसँग काम गर्थे ।’ हिलाल मीरले विभिन्न संस्थाहरूमा पत्रकारको रूपमा काम गरेका छन् ।
मीरका एक नजिकका साथीले बताए अनुसार प्रहरीले उनलाई अब रिहा गरेको छ । श्रीनगरका एक पत्रकारले नाम न छाप्ने सर्तमा बताए अनुसार उनलाई एक शीर्ष प्रहरी अधिकारीले फेसबुकमा आफ्नो पोस्ट हटाउन आग्रह गर्दै फोन गरेका थिए । फोन गरेपछि पत्रकारले आफ्नो टाइमलाइनबाट पोस्ट हटाए ।
पत्रकारले भने कि उनले कथित रूपमा एक अतिवादी परिवारको भत्काइएको घरको तस्बिर पोस्ट गरेका थिए । पहलगाम आक्रमणपछि, सुरक्षा बलको संयुक्त टोलीले कश्मीरका केही घरहरू भत्कायो । यस सम्बन्धमा प्रहरी वा अन्य कुनै निकायबाट कुनै आधिकारिक वक्तव्य जारी गरिएको छैन ।
भत्काइएका घरहरूमध्ये एउटा आदिल हुसेन ठोकरको थियो, जसको नाम पहलगाम आक्रमणमा आएको थियो । प्रहरीले पहलगाम आक्रमणमा संलग्न तीन आतंककारीको आधिकारिक रूपमा नामकरण गरेको छ, जसमा आदिल पनि समावेश छ ।
मध्य प्रदेश
सामाजिक सञ्जाल र विरोध प्रदर्शन मार्फत साम्प्रदायिक सद्भाव खलल पुर्याएको आरोपमा मध्य प्रदेशमा कम्तीमा सात जनालाई पक्राउ गरिएको छ । राज्यको दमोह प्रहरीले अप्रिल २३ मा वसीम खान र तनवीर कुरेशी नामका दुई अभियुक्तहरुविरुद्ध साम्प्रदायिक तनाव फैलाएको आरोपमा मुद्दा दर्ता गरेको थियो ।
वसीम खानले अप्रिल २२ मा आफ्नो फेसबुक पेजमा विवादास्पद पोस्ट गरेका थिए, जबकी तनवीरले उक्त पोस्टको समर्थनमा आपत्तिजनक टिप्पणी गरेको आरोप छ । जबलपुरमा पनि यस्तै घटनामा कारबाही गरिएको छ । अभय श्रीवास्तवको उजुरीको आधारमा जिल्ला प्रहरीले मोहम्मद ओसाफ खानलाई भड्काउने र घृणित टिप्पणी गरेको आरोपमा पक्राउ गरेको छ ।
ओसाफ विरुद्ध भारतीय दण्ड संहिता (बीएनएस) को धारा १९६ (१) (क) अन्तर्गत मुद्दा दर्ता गरिएको थियो । डिन्डोरी जिल्लाको आदर्श महाविद्यालयकी अतिथि व्याख्याता नसीम बानोविरुद्ध पनि धार्मिक भावनामा चोट पुर्याएको आरोपमा मुद्दा दर्ता गरिएको छ । उनले आफ्नो व्हाट्सएप स्टेटसमा पहलगाम आक्रमणसँग सम्बन्धित भिडियो पोस्ट गरेको आरोप छ ।
यस विषयमा अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद्का कार्यकर्ताहरुले विरोध प्रदर्शन गरेका थिए । २५ अप्रिलमा मध्य प्रदेशको इन्दौरमा पहलगाम आक्रमणको विरोधमा भएको विरोध प्रदर्शनमा ‘पाकिस्तान जिन्दावाद’ का नारा सुनिएको बताइएको छ ।
भिडियो भाइरल भएपछि प्रहरीले कारबाही गर्दै शुक्रबार कांग्रेस पार्षद अनवर कादरी र अर्का एक व्यक्तिलाई पक्राउ गरेको छ । सदर बजार प्रहरी चौकीका प्रमुख यशवंत बरोलेले भने, ‘बडवाली चौकी क्षेत्रमा भएको विरोध प्रदर्शनको भाइरल भिडियोको आधारमा, भारतीय दण्ड संहिताको धारा १९६ (१) (ख) अन्तर्गत मुद्दा दर्ता गरिएको छ, भिडियोको प्रामाणिकता प्रमाणित गर्न प्राविधिक विज्ञहरूसँग परामर्श भइरहेको छ, अनुसन्धान पूरा भएपछि थप कारबाही गरिनेछ ।’
यसैबीच कांग्रेस काउन्सिलर अनवर कादरीले पक्राउ पर्नुअघि भिडियोमा छेडछाड गरिएको बताएका थिए । मध्य प्रदेशको मुरैना जिल्लाको बनमोर शहरमा २५ वर्षीय समीर पठानलाई पाकिस्तान समर्थक पोस्ट गरेको आरोपमा पक्राउ गरिएको छ । देवेन्द्र सिंह नामक व्यक्तिको उजुरीमा प्रहरीले मुद्दा दर्ता गरेको छ ।
उजुरीकर्ता देवेन्द्र सिंहका अनुसार, मे १२ मा उनले सैनिक र जनताको मनोबल बढाउन एक पोस्टमा लेखेका थिए, ‘आज राति पाकिस्तान ध्वस्त हुनेछ’ । यस पोस्टमा पठानले धार्मिक भावना भड्काउने पाकिस्तान समर्थक टिप्पणी गरेको आरोप छ ।
इन्दौरमा मेट्रो निर्माण कम्पनीका कर्मचारीहरूको भिडियो सार्वजनिक भएपछि प्रहरीले एक युवकलाई पक्राउ गरेको छ । यो भिडियोमा ‘पाकिस्तान जिन्दावाद’ को नारा लगाइएको दाबी गरिएको छ । आरोपीको नाम मोहम्मद जावेद हो र उनी बिहारका हुन् ।
छत्तीसगढ
छत्तीसगढको राजधानी रायपुरमा ‘अपरेशन सिन्दूर’ बारे सामाजिक सञ्जालमा प्रश्न उठाउने महिला लुजिना खानलाई गत हप्ता पक्राउ गरिएको थियो । पोस्ट पछि, बजरंग दलले रायपुरको प्रहरी चौकी अगाडि विरोध प्रदर्शन गर्यो र लुजिन खानलाई पक्राउ गर्न माग गर्यो ।
विवाद बढ्दै जाँदा लुजिना खानले आफ्नो पोस्ट डिलिट गरिन् र अर्को पोस्टमा लेखिन्, ‘मलाई भारतीय सेनाको बहादुरीमा गर्व छ, मैले अनजानमा र गल्तीले केही पोस्ट गरेको थिएँ, जुन पुनः पढ्दा मलाई मेरो गल्ती महसुस भयो र मैले त्यो पोस्ट तुरुन्तै डिलिट गरेँ, यदि मेरो पोस्टले मानिसहरूको भावनामा चोट पुर्याएको छ भने म हृदयदेखि माफी चाहन्छु, म भारतीय हुनुमा गर्व गर्छु र भारतीय सेनामा गर्व गर्छु ।’
लुजिना खान एक युवा फोटोग्राफर हुन् । २०१६ मा भाजपा सरकारमा तत्कालीन मुख्यमन्त्री रमन सिंहले उनलाई सम्मान पनि गरेका थिए । इन्स्टाग्राममा उनका १।२३ लाख फलोअर्स छन् ।
मेघालय
मेघालयको उत्तरी गारो हिल्स जिल्लामा सामाजिक सञ्जालमा पाकिस्तानलाई समर्थन गरेको आरोपमा दुई नाबालिगलाई पक्राउ गरिएको छ । अभियुक्तहरूलाई भारत विरोधी भिडियो पोस्ट गरेको आरोप लगाइएको छ ।
मेघालय प्रहरीले आइतबार सञ्चारमाध्यमलाई जानकारी गराएको छ कि दुवै अभियुक्तलाई बजेङडोबा प्रहरी चौकी क्षेत्र अन्तर्गतका विभिन्न गाउँहरूबाट पक्राउ गरिएको छ । प्रहरीका अनुसार उनले फेसबुकमा एउटा भिडियो पोस्ट गरेका थिए जसमा उनी गारो भाषामा भारतविरुद्ध नारा लगाउँदै र पाकिस्तानलाई समर्थन गर्दै गरेको देखिएको थियो ।
जिल्ला प्रशासनले मे १५ मा दर्ता भएको प्रारम्भिक उजुरीको आधारमा दुवै जनाविरुद्ध मुद्दा दर्ता गरेको छ । पहलगाम आक्रमणको एक हप्ताअघि पूर्वी खासी हिल्स जिल्लामा एक व्यक्तिलाई आफ्नो फेसबुक पेजमा घृणायुक्त सामग्री पोस्ट गरेको आरोपमा पक्राउ गरिएको थियो । यसरी मेघालयमा जम्मा तीन जना पक्राउ परेका छन्।
कर्नाटक
कर्नाटकको कोलारमा मुनिर खान कुरेशी नामक व्यक्तिलाई पक्राउ गरिएको छ । यस बाहेक राज्यबाट अन्य कुनै पनि केस रिपोर्ट गरिएको छैन । मुनिरले एउटा भिडियो पोस्ट गरेका थिए । यस भिडियोमा उनले पहलगाम आक्रमणलाई बिहारको विधानसभा चुनावसँग जोडेका थिए ।
मुनीर खानलाई स्थानीय अदालतमा पेश गरियो । उनी बानी परेको अपराधी र मानसिक रूपमा अस्थिर व्यक्ति भएकोले अदालतले उनलाई २ लाख रुपैयाँको जमानतमा रिहा गर्यो ।
सामाजिक सञ्जालमा भड्काउने पोस्टको अर्को घटनामा एक व्यक्तिले बेलागावी जिल्लाको गोकाक तहसीलमा रहेको कर्नल सोफिया कुरेशीका ससुरालीको घरमा आरएसएस कार्यकर्ताहरूले आक्रमण गरेको र आगजनी गरेको आरोप लगाए ।
प्रहरीले आफैँले जानकारी लिएर अभियुक्तहरू विरुद्ध मुद्दा दर्ता गर्यो, जसमा पोस्टलाई समर्थन गर्ने दुई जना पनि समावेश थिए । पछि थाहा भयो कि अभियुक्त क्यानडामा थिए । विजयपुराको एक दन्त कलेजमा अन्तिम वर्षकी विद्यार्थी तश्वरुद्ध फारुक शेखलाई सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गरेको आरोप लागेको छ ।
यस पोस्टमा पाकिस्तानमा बसोबास गर्ने नागरिकहरूलाई भनिएको थियो, ‘सीमाको २०० किलोमिटर भित्र बस्ने मानिसहरू कृपया आफ्नो देश जानुपर्छ, अल्लाहले हामीलाई भारतबाट बचाऊन्, आमेन ।’
उनले पोस्टमा पाकिस्तानी झण्डा पनि टाँसे । आलोचनापछि उनले माफी मागे र आफू भारतीय भएको बताए । एक प्रहरी अधिकारीले भने, ‘यस अपराधको सजाय तीन वर्षभन्दा कम भएकोले, उनलाई सूचना जारी गरिएको छ, हामी थप कारबाहीको लागि सरकारको स्वीकृतिको पर्खाइमा छौँ ।’
मंगलुरु प्रहरीले एक डाक्टर आहार विशेषज्ञविरुद्ध पनि मुद्दा दर्ता गरेको छ । उनीमाथि भड्काउने बयान दिएर पहलगाम आक्रमणलाई जायज ठहराएको आरोप छ ।
अभियुक्त डा. अफिफा फातिमालाई धर्म, जाति, जन्मस्थान, बसोबास, भाषा आदिको आधारमा विभिन्न समूहहरुबीच शत्रुता फैलाएको आरोपमा मुद्दा दर्ता गरिएको थियो ।– बीबीसी हिन्दीबाट
प्रतिक्रिया