काठमाडौं । सरकारले पहिलो पटक नेपालमा कोभिड–१९ विरुद्ध ‘कोभिसिल्ड’ खोपलाई आपतकालिन प्रयोगका लागि अनुमति प्रदान गरेको छ । बेलायत, भारत लगायतका देशमा अनुमति पाएको सो खोपले नेपालमा पनि पाएको हो । यद्यपी खोप कहिले र कति परिणाममा आउने भन्ने अहिलेसम्म एकीन भएको छैन । औषधि व्यवस्था विभागले शुक्रबार ‘कोभिसिल्ड’ खोपलाई आपत्कालीन प्रयोग अनुमति प्रदान गरेको छ । नेपालमा कोभिड–१९ विरुद्धको खोपको आपतकालीन प्रयोगका लागि विभागीय निर्णयअनुसार कोभिसिल्डलाई आपतकालीन प्रयोगका लागि अनुमति प्रदान गरिएको विभागका सूचना अधिकारी सन्तोष केसीले जानकारी गराए । यो हुकुम डिस्ट्रिब्युटर्स एन्ड लजिस्टिक प्रालीले दर्ता गरेर ल्याउन लागेको हो ।
सरकारले पनि भारतमा बनिरहेको यो खोप नेपाल ल्याउन प्रयत्न गरिरहेको छ । भारतको सिरम इन्स्टिच्युट अफ इण्डिया प्रालिले तयार पारेको ‘कोभिशिल्ड’ हाल भारतमा २ सय रुपैयाँ भारुमा विक्रि गरेको छ । सिरमले भारत सरकारलाई पहिलो १० करोड खोपको रकम २ सय रुपैया मात्र लिने जनाएको छ । त्यसपछि भने प्रतिखोप १ हजार रुपैयाँ लिने सहमति गरिसकेको छ । नेपालले पनि भारत सरकारसँगै समन्वय गरेर खरिद गर्न लागेपनि सहमति बनिसकेको छैन ।
बुधबार विभागले सूचना जारी गर्दै कोभिड–१९ विरूद्ध खोपको आयातका लागि उत्पादक वा आयातकर्तालाई दर्ता अनुमति पत्रका लागि आवेदन माग गरेको थियो । विभागमा दर्ता रहेका वा दर्ता गरी आयात गर्ने मनसाय राख्ने उत्पादक वा आधिकारिक आयातकर्ताले सम्बन्धित उत्पादकका तर्फबाट आवश्यक कागजातसहितको विवरण खुलाई आपत्कालीन प्रयोगको दर्ता अनुमतिका लागि आवेदन पेस गर्न सुचित गरेको गरिएको थियो ।
कोभिड–१९ खोपको आपतकालीन प्रयोगका लागि दर्ता गर्दा नेपाल सरकारबाट स्वीकृत भएको औषधि वा खोपको आपतकालीन प्रयोग सम्बन्धी संहिता, २०७७ र ‘कोभिड–१९ विरुद्ध प्रयोग हुने खोपको प्राप्ति र प्रयोग सम्बन्धी’ अवधारणापत्रलाई आधार मान्ने विभागले अनुमति प्रदान गरेको छ ।
विभागका सूचना अधिकारी केसीका अनुसार हालसम्म ३ वटा आयातकर्ताहरुले आवदेन दिएका थिए । केसीले भने, ‘निवेदन दिएकामध्ये २ जनाको आवश्यक कागजातहरु पुगेको छैन, उनीहरुलाई प्रक्रिया पु¥याउन भनिएको छ । हाललाई भने ‘कोभिसिल्ड’ खोप ल्याउनका लागि अनुमति दिएका छौं ।’ हाल नेपालमा क्लोभर बायोफार्मास्युटिकल्स अस्ट्रेलिया तथा भ्याक्जाइन पीटीवाई लिमिटेड, अस्ट्रेलियाले उत्पादन गरेका कोभिड–१९ खोपको तेस्रो चरणका ट्रायल गर्न तयारी भइरहेको छ ।
चिनियाँ कम्पनी सिचुवान क्लोभर बायोफार्मास्युटिकल्सको भगिनी कम्पनी क्लोभर बायोफार्मास्युटिकल्स अस्ट्रेलियाले उत्पादन गरेको खोपको अनुसन्धानका लागि नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद् (एनएचआरसी)ले ‘इथिकल अपरुभल’ (नैतिक स्वीकृति) दिइसकेको छ । यस्तै भ्याक्जाइनले उत्पादन गरेको ‘कोभ्याक्स–१९’ खोपको ट्रायलका लागि पनि प्रक्रियाहरु अगाडि बढेको छ । विश्वका विभिन्न देशहरुमा तेस्रो चरणको अनुसन्धानमा सफल रहेको दाबी गरिएका खोपहरुको आपतकालिन प्रयोग सुरु भइसकेको छ । छिमेकी मुलुक भारतमा पनि माघको ३ गतेदेखि कोभिड–१९ विरुद्धको खोप दिने तयारी भइरहेको छ ।
प्रतिक्रिया