महिला शिक्षाका हिमायती हक्कानीको हत्या

काबुल । अफगानिस्तानमा महिला शिक्षाका वकालत गर्ने प्रख्यात धर्मगुरु शेख रहिमुल्लाह हक्कानीको काबुलमा भएको आत्मघाती हमलामा मृत्यु भएको छ । तालिवान स्रोतहरूले रोयटर्स समाचार एजेन्सीलाई बताएअनुसार हत्याराको खुट्टा थिएन र उसले प्लास्टिकबाट बनेको कृत्रिम खुट्टामा विस्फोटक पदार्थ लुकाएको थियो ।

तालिबान सरकारको आन्तरिक मन्त्रालयका एक वरिष्ठ अधिकारीले रोयटर्सलाई भने ‘हामीले उनीहरूलाई शेख रहिमुल्लाह हक्कानीको व्यक्तिगत कार्यालय जस्ता महत्त्वपूर्ण ठाउँमा ल्याइने व्यक्ति को थियो भनेर पत्ता लगाउन प्रयास गरिरहेका छौं। यो अफगानिस्तानको लागि ठूलो घाटाको कुरा हो ।’

इस्लामिक स्टेटले यस आत्मघाती हमलाको जिम्मेवारी लिएको छ । इस्लामिक स्टेटले रहिमुल्लाहमाथि यसअघि पनि दुई पटक आक्रमण प्रयास गरेको थियो । शेख हक्कानी अफगानिस्तानमा तालिबान सरकारका समर्थक थिए र इस्लामिक स्टेट इन खोरासान (आईएस–के) का कट्टर विरोधी मानिन्थ्यो ।

आइस–के अफगानिस्तानमा सक्रिय इस्लामिक स्टेटको एउटा शाखा हो । यो समूह तालिबान शासनको विरोध गर्दछ । गत वर्ष अगस्ट १५ मा तालिबान लडाकुहरू देशको राजधानी काबुलमा प्रवेश गरेका थिए । त्यसयता यसलाई अफगानिस्तानको सबैभन्दा ठूलो व्यक्तित्वको हत्या भनिएको छ ।
तालिबानका एक वरिष्ठ अधिकारीले रोयटर्सलाई भने ‘यो अफगानिस्तानको इस्लामिक इमिरेट्सका लागि ठूलो प्रहार हो । हामी आक्रमणको पछाडि कसको हात थियो भनेर अनुसन्धान गरिरहेका छौं ।’

एउटै नाम भए पनि, शेख हक्कानीको अफगान राजनीतिको एक महत्वपूर्ण व्यक्तित्व हक्कानी मिलिटेन्ट समूहसँग कुनै सम्बन्ध थिएन ।

बालिका शिक्षा र तालिबान

शेख हक्कानीले अफगानिस्तानमा महिला शिक्षाको पक्षमा फतवा जारी गरेका छन् । यस वर्ष बीबीसी संवाददाता सिकन्दर किरमानीसँगको कुराकानीमा उनले अफगान महिला र केटीहरूलाई अध्ययन गर्ने अधिकार रहेको बताए ।

उनले भनेका थिए, ‘शरियतले महिला र केटीहरूलाई अध्ययन गर्न अनुमति नदिने कुनै उल्लेख छैन । यो बिल्कुल जायज छैन । सबै धार्मिक पुस्तकहरूले महिला शिक्षालाई अनुमति र अनिवार्य भनिएको छ । किनभने अफगानिस्तान र पाकिस्तान जस्ता देशहरूमा महिला बिरामी भएमा महिला डाक्टरबाट उपचार गराएको भए राम्रो हुन्थ्यो ।’

अफगानिस्तानका केही प्रान्तहरूमा केटीहरूलाई पढ्न अनुमति दिइएको छ । देशका अन्य भागमा अहिले बालिका विद्यालय बन्द छन् । अफगानिस्तानमा, तालिबानले केटीहरूको उच्च विद्यालय खोल्ने वाचा गरे पनि पछि हटेको छ । तालिबान प्रशासनले केटीहरूको लागि पोशाक अझै निर्णय नभएको बताएको थियो। जसका कारण विद्यालयहरु खुलेका छैनन् ।

अगस्ट २०२१ मा तालिबानले अफगानिस्तानमा नियन्त्रण लिएपछि देशभरका विद्यालयहरू बन्द गरिएका थिए । यी विद्यालयहरू अब खोल्ने तयारीमा थिए तर अहिलेसम्म यसबारे कुनै निर्णय भएको छैन । कतिपय क्षेत्रमा बालिका विद्यालय खुलेका छन् तर देशका अधिकांश स्थानमा अझै पनि बालिका शिक्षाबाट टाढा छन् ।

तालिबान सत्तामा आएपछि शिक्षा मन्त्रालयले अचानक केटीका माध्यमिक विद्यालय बन्द रहने घोषणा गरेपछि त्यसको चर्को आलोचना भयो । यस्तो विषयमा तालिबानसँग मतभेद भए पनि शेख हक्कानी काबुलका नयाँ शासकहरूसँग नजिक थिए ।

शेख हक्कानीमाथि यसअघि पनि दुई पटक हमला भइसकेको छ । पछिल्लो आक्रमण २०२० मा भएको थियो । त्यतिबेला पनि इस्लामिक स्टेटले पाकिस्तानको पेशावर सहरमा भएको आक्रमणको जिम्मेवारी लिएको थियो । शेख हक्कानी हमलामा बाँचे तर अन्य सात जना मारिए ।