ट्राफिकको मात्रै जिम्मेवारी भनेर नपन्छौँ

काठमाडौं । सडक सभ्यताको अभिवृद्धिका लागि ट्राफिक प्रहरीको मात्रै जिम्मेवारी हुँदैन । आम नागरिकको पनि उत्तिकै भूमिका हुन्छ ।

चालक र सडकमा हिँड्ने यात्रु सचेत हुने हो भने दुर्घटना सहज रूपमा कम हुन्छ । सडक सुरक्षाको अर्थ आम नागरिकको सुरक्षा हो भन्ने कुरा बुझ्न जरुरी छ । प्रहरीको अनुसन्धानले पनि चालकको आफ्नै लापरवाहीका कारण दुर्घटना बढी हुने गरेको देखाएको छ । ट्राफिक नियमको बारेमा थाहा नभएका चालक धेरै छन् । जुन दुर्घटनाको कारक बन्ने गरेको छ ।

प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनाल सडक सुरक्षामा पहिलो त आफैँ सचेत भई सामूहिक अठोटलाई व्यवहारमा कार्यान्वयन हुनसके मात्रै सडक सभ्यता अभिवृद्धि हुने बताउँछन् । ‘सामूहिक अठोटलाई लागू गरौँ र सडक सभ्यताको अभिवृद्धि गरौँ’, खनालले भने । नियममा बस्न आफैंले आफैँलाई नियन्त्रण गर्नुपर्ने भन्दै उनले थपे, ‘प्रहरीको मात्रै जिम्मेवारी हो भनेर पन्छिनु हुन्न, सामूहिक प्रयास जरुरी हुन्छ ।’ उनले अहिले प्रहरीले ल्याएको ‘समुदाय–प्रहरी साझेदारी कार्यक्रम’ सडक सुरक्षासँगै समाजमा हुने अपराध नियन्त्रण र शान्ति सुरक्षा सुदृढ पार्ने रहेको बताए ।

नागरिक राम्रो छ, छैन भन्ने कुरा त्यो शहरको ट्राफिक व्यवस्थापनबाट थाहा हुन्छ । मानिसले आफ्नो बानी परिवर्तन गर्नसकेन भने जस्तोसुकै राम्रो प्रयाससमेत असफल हुन जान्छ । यस्ता विषयमा सर्वसाधारण आफैं पनि सचेत र जागरुक हुनुपर्ने उनको धारणा छ । विश्वमा ट्राफिक जामको समस्या जताततै रहेपनि त्यहाँ व्यवस्थित हुने गरेको तर नेपालमा भने ढिलो हिँड्ने अनि छिटो पुग्ने चाहनाले समस्या उत्पन्न हुने गरेको प्रहरी महानिरीक्षकको अनुभव छ ।

साझा यातायात सहकारी लिमिटेडका अध्यक्ष कनकमणि दीक्षितले सडक जाम, ट्राफिक समस्या, भिडभाडले अर्थतन्त्रमा समेत ठूलो असर गरिरहेको बताए । यातायात व्यवस्थापनमा ट्राफिक प्रहरीले संघर्ष गरिरहेकोमा प्रशंसा गर्दै उनले विस्तारित चक्रपथको १० किलोमिटर क्षेत्र मरणपथ बनेको भन्दै प्रहरीको ध्यानाकर्षण गराए । ‘अब उच्चस्तरीय सार्वजनिक यातायातको आवश्यकता छ, यसका लागि एक खालको नेटवर्क विकास गर्नुपर्छ, जसले अर्थतन्त्र, मानव स्वास्थ्यलाई पनि फाइदा हुन्छ’, उनले भने ।

ट्राफिक प्रहरी महाशाखाका प्रमुख, वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक वसन्त पन्तले सवारी चालकमा चेतना र नियमबारे जानकारी कम हुँदा दुर्घटना बढिरहेको बताए । ट्राफिक प्रहरीले अहिले हरेक क्षेत्रमा क्षमताले भ्याएसम्म सडक सुरक्षामा काम गरिरहेको र प्रहरीकै अगुवाइमा कोरिडोर सडक खोल्ने कामसमेत भइरहेको उनले बताए ।

उनका अनुसार ट्राफिक प्रहरीको अगुवाइमा अहिलेसम्म काठमाडौँको बालकुमारी, धोबीखोला, विष्णुमती सडक कोरिडोर खुलाएको, रातो पुल, कालो पुल, सेतो पुल, भत्केको पुल, नयाँ बसपार्क अन्डरपास सञ्चालन गरिएको छ । यस्तै सवारी जाँचपास, हर्न बजाउने विरुद्धको कारवाही, प्रदूषण चेकजाँच, सडक सरसफाइका कार्यक्रम नियमित सञ्चालन गरिएको पन्तले जानकारी दिए । दुर्घटनामा कमी ल्याउन लागि ट्राफिक प्रहरीले कलंकी–सातदोबाटो–कोटेशोर सडकमा गति नियन्त्रण अभियानसमेत चलिरहेको उनले बताए ।

पन्तले थपे, ‘जतिसुकै गरेपनि नागरिकमा चेतना आएन भने सडक सुरक्षा प्रभावकारी हुनै सक्तैन, यसतर्फ ध्यान पुग्नुपर्छ ।’ तीन महिने अभियान अन्तर्गत ट्राफिक प्रहरीले काठमाडौँमा कोरिडोर तथा अन्डरपास व्यवस्थापन, सवारी प्रदूषण नियन्त्रण, सडक रेखाकंन, फुटपाथ व्यवस्थापन दुई पांग्रे सवारीलाई घुम्ती शिक्षा तथा बस पकेट नियमन गर्ने कार्यक्रम सञ्चालन गरेको थियो ।