तहल्का मच्चाउँदै ‘पब्जी’

एजेन्सी, लन्डन । भन्नका लागि पब्जी अर्थात् ‘प्लेयर अननोन्स ब्याटल ग्राउन्ड’ केबल एउटा भिडियो गेम हो । तर, यसको लतमा लागेर मानिसहरूले आफ्नो ज्यान नै जोखिममा पार्न थालेपछि भने गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरिएको हो । विशेषगरी भारतमा पब्जीले तहल्का मच्चाइरहेको छ र धेरै मानिसहरू अहिले यसै खेलका कारण पक्राउ परिरहेका छन् ।

केही महिना अगाडि मात्र भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी दिल्लीस्थित एक विद्यार्थी समारोहमा सहभागी हुँदा एक महिलाले उनलाई आफ्नो छोरा अनलाइन गेमको लतमा लागेका बारे चिन्ता व्यक्ति गर्दै गुनासो गरेकी थिइन् जसपछि मोदीले उनलाई ‘के ऊ पब्जी प्लेयर हो रु’ भनी प्रश्न गरेका थिए ।

उनको सो प्रतिक्रियापछि उपस्थित दर्शकहरूमा ठूलो हाँसो गुन्जियो किनकी पब्जीको बारेमा थाहा नहुने अहिले सायदै कोही होलान् । एक भन्दा बढी प्लेयरले खेल्न मिल्ने यो गेम पछिल्लो समय भारतमा विभिन्न कारणवश चर्चामा आइरहेको छ ।

तर, अहिले भने यसलाई हास्यास्पद नभएर गम्भीर रूपमा लिन थालिएको छ । भारतका केही सहरमा त यसमाथि प्रतिबन्ध समेत लगाइएको छ । गत हप्ता मात्र राजकोट सहरबाट १६ जनालाई पक्राउ गरिएको हो । खेलले युवाहरूमा आक्रामक व्यवहारलाई बढावा दिइरहेको बताइएको छ । यसैगरी केही समय अगाडि एक १८ वर्षीय किशोरको आत्महत्याको घटनाले पनि पब्जीलाई विवादित तुल्याएको हो ।

उनको स्मार्टफोनले पब्जी सपोर्ट नगरेपछि उनले आत्महत्या गरेको खबर गरिएको थियो । यसरी गेमकै कारण चोरी, दुव््र्यवहार, आफूलाई हानी पुर्याउनेलगायतका घटना बढ्न थालेकाले नै गोवामा पब्जीलाई ‘हरेक घरको दानव’ भन्ने नाम दिइएको छ ।

२०१७ मा आधिकारिक लन्च भएको पब्जी जापानको हरर फिल्म ब्याटल रोयलबाट प्रेरित अनलाइन गेम हो जसमा विद्यार्थीहरूको एउटा समूह सरकारद्वारा नमरुञ्जेल सम्म लडाइँ गर्न बाध्य पारिन्छन् । यसमा कुनै हतियारविना एउटा टापूबाट लडाइँ सुरु गर्नुपर्ने हुन्छ र विरोधीहरूलाई मार्दै अगाडि बढ्नुपर्दछ र सय जना खेलाडीहरू एकअर्काविरुद्ध लडिरहेका हुन्छन् ।

पब्जी दक्षिण कोरियाको भिडियो गेम प्रकाशक ब्लुहोलको हो । यसरी निःशुल्क गेम नभएको हुँदा पब्जीले विश्वभरबाट १ दशमलव ३ अर्ब डलर कमाइ गरिसकेको बताइएको छ । भारतमा मात्र हालसम्म पब्जीको मोबाइल भर्जन १० करोड भन्दा अधिक डाउनलोड भएको छ ।

इ–स्पोर्टस फेडेरेसन अफ इन्डियाका निर्देशक लोकश सुजीका अनुसार स्मार्टफोन र डाटा दुवै सस्तो हुँदै गएकाले नै गेम यति धेरै लोकप्रिय बन्न पुगेको हो ।  तर, पब्जीको राइभल गेम फर्नाइट भने एन्ड्रोइडमा काम गर्न नगर्ने भएकाले नै पब्जी जति सफल हुन नसकेको उनी बताउँछन् । यसरी भारत स्मार्टफोनको सबैभन्दा ठूलो बजार भएकाले पनि अनलाइन गेमिङ प्रवृत्ति व्यापक बन्दै गएको बताइएको छ ।

भारतका स्मार्टफोन प्रयोगकर्ता अबको केही समयमै ८० करोडभन्दा बढी पुग्ने अनुमान गरिएको छ । त्यसैले पनि भारत विश्वमै मोबाइल गेमिङका लागि शीर्ष पाँच उत्कृष्ट बजारमा पर्दछ । भारतमा ४० प्रतिशत प्रयोगकर्ताले दैनिक कम्तीमा पनि एक घण्टा मोबाइलमा गेम खेलेरै बिताउने गरेको पाइएको छ ।

यसरी गेम डाउनलोड गर्नेको संख्या धेरै हुनु भन्दा पनि मान्छेले पब्जीमा बिताउने लामो समय प्रमुख समस्या रहँदै आएको छ । किनकि, हालै गरिएको एक सर्वेक्षणपछि भारतका पब्जी प्रेमीहरूले यस गेममा दैनिक आठ घण्टा समय बिताउने गरेको पाइएको हो । बीबीसीसमक्ष स्वीकार गर्दै विद्यार्थी हिमान्सु कुमारले भने, ‘मैले धेरै राउन्ड खेल्नकै लागि आफ्नो क्लास छुटाउने गरेको छु ।’

आफूले खेलेका यस किसिमका गेमहरू मध्ये उनले पब्जीलाई अहिलेसम्मकै सबैभन्दा लत लाग्ने गेमका रूपमा व्याख्या गरेका हुन् । गेमिङ विश्लेषकहरूका अनुसार वास्तवमा यसमा भएको भ्वाइस च्याट फिचरका कारण नै यसले युवाहरूलाई बढी आकर्षण गर्न सकिरहेको छ । सो फिचर अन्र्तगत प्लेयरहरूले खेलको समयमा आफ्नो टिमसँग च्याट गर्न पाउँछन् । त्यसैले, पब्जीमार्फत अन्तत्र्रिmया पनि गर्न सकिने भएकाले नै यो अरू खेलभन्दा फरक साबित भएको बताइएको छ । र यसमार्फत वास्तवमै नयाँ साथीहरू बनाउन सकिन्छ ।

अर्का पब्जीप्रेमी गुन्जित गान्धीका अनुसार यो गेम अत्यन्तै मोबाइल अनुकूल र सुलभ छ । उनी भन्छन्, ‘मैले अहिलेसम्म यत्तिको वास्तविक ग्राफिक र मोबाइल गेममै च्याट गर्न मिल्ने फिचर भएको कहिल्यै देखेको छैन । यस किसिमका फिचर सामान्यतय कम्प्युटरमा पाइन्छन् र यसका लागि धेरै समय र मिहिनेत लाग्छ ।’

त्यस्तै गेमप्रतिको उत्साहले पनि भारतमा यसको लोकप्रियता बढाइरहेको बताइएको छ । सुजि भन्छन्,‘पब्जिकै कारण अहिले इ–गेमिङ उद्योग बढ्नमा मद्दत मिलिरहेको छ ।’  तर, पनि गत महिना जम्मु कस्मिरका एक जिम ट्रेनर लगातार पब्जी खेलेकै कारण आफूलाई हानि पुर्याउँदा अस्पताल भर्ना भएका थिए जुन यस किसिमको छैठौँ घटना भएको बताइएको छ ।

यस्तोमा पब्जीले प्रयोगकर्ताको मानसिक स्वास्थ्यलाई जोखिममा पारिरहेकाबारे गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरिएको हो । ‘वास्तवमा हाम्रो मस्तिष्कले गेममा जसरी कुनै ठूलो उपलब्धी हासिल गरेको जस्तो महसुस गरिरहे त्यसैमा एडिक्ट हुन थाल्छ,’ मानिसक स्वास्थ्य विश्लेषक डाक्टर राजीव शर्मा बताउँछन् ।

यसै अनुभूतिका कारण मानिस लतको शिकार हुने हुनाले नै गेमिङ प्रवृत्तिलाई मानसिक स्वास्थ्यका लागि खतरनाक मानिएको हो । तर, लत लाग्ने व्यवहारबारे हामीले पब्जीलाई मात्र पनि जिम्मेवार ठहर्याउन नसकिने उनको भनाइ छ । यसरी गेमिङ लतको शिकार भएकाहरूको दैनिकीमा पनि प्रभाव पर्ने हुनाले यसलाई समस्याजनक मानिएको छ ।
आइटीमा काम गर्ने अर्का एक पब्जी खेलाडी मानिस शर्मा पनि आफ्नो काम सक्किएपछि पनि तीन घण्टासम्म अफिसमै बसेर पब्जी खेल्ने गर्छन् । उनी भन्छन्, ‘म मेरो काम केही छिनमा पूरा गर्न सक्छु तर पब्जी खेल्न मिस गर्न सक्दिन ।’