३० मेगावाट विद्युत् उत्पादन सम्झौता

काठमाडौं, २६  असोज । सोलारबाट ३० मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने उद्देश्यसहित नेपाल विद्युत प्राधिकरण र चीनको एक कम्पनीबीच सम्झौता भएको छ ।
सोलार पावर स्टेशन निर्माण गर्ने उद्देश्यले प्राधिकरण र चीनको हुनान सोलार ईनर्जी टेक्नोलोजी लिमिटेडबीच सम्झौता भएको हो । उर्जा मन्त्रालयमा बिहीबार भएको सम्झौतामा प्राधिकरणको तर्फबाट कायममुकाम निर्देशक महेन्द्रलाल श्रेष्ठ र कम्पनीको तर्फबाट ज्याओ मिङले हस्ताक्षर गरेका हुन । सोलारबाट ३० मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने गरी नेपालमा बनाउन लागिएको यो सबैभन्दा ठूलो आयोजना हो ।
सम्झौता अनुसार, चीनीयाँ कम्पनीले चार महिनाभित्र सोलार आयोजनाको सम्भाव्यता अध्ययनपछि आयोजना अघि बढाउनेछ । ‘सम्भाव्यता अध्ययनसहित ३० महिनाभित्र सोलार आयोजना निर्माण गर्ने लक्ष्य राखिएको छ ।’–उर्जा मन्त्रालयका प्रवक्ता अनुप उपाध्यायले भने, ‘आयोजना कहा बनाउने, त्यसको बजेट कति हुने भन्ने सम्भाव्यता अध्ययनपछि मात्र थाहा हुन्छ ।’ अध्ययनपछि सोलार आयोजना बनाउन उपयुक्र्त देखिएमा र विद्युत उत्पादन भएमा प्राधिकरणले विद्युत खरिद सम्झौता (पीपीए) गरी विद्युत खरिद गर्नेछ । अध्ययन र पावर स्टेशन निर्माणका लागि प्राविधकरणले चिनियाँ कम्पनीलाई सहयोग गर्ने र अध्ययनपछि लगानी लगायतमा विषयमा छलफल अघि बढाइने छ । अहिले प्रारम्भिक रुपमा ९२ प्रतिशत चीनीयाँ कम्पनी र ८ प्रतिशत लगानी प्राधिकरणले गर्ने बताइएको छ ।
चीनीयाँ कम्पनी युईर सोलार टेक्नोलोजीले सौर्य उर्जा उत्पादनका प्रस्ताव गरेपछि प्राधिकरणले प्रकृया अघि बढाएको थियो । प्राधिकरण र चीनीयाँ कम्पनीका प्रतिनीधिबीचको छलफलपछि सम्झौता भएको हो । प्राधिकरणका अनुसार, प्राधिकरणको सहकार्यमा चीनियाँ कम्पनीले सम्भाब्यता अध्ययन गरेर सोलारबाट विजुली निकाल्ने र उपयुक्र्त मूल्यमा सोलारको विद्युत खरिद गर्ने गरी सम्झौता भएको छ । प्राधिकरणले सम्झौता प्रारम्भिक भएको र यसबारे थप छलफल गरी आयोजना बढाइने जनाएको छ ।
लोडसेडिङको समस्या चर्किरहेको बेला सोलारबाट उर्जा उत्पादन गर्ने आयोजना अघि बढेको हो । पहिला सरकारी निकायको वेवास्ताको कारणले सोलार प्राधिकरणको केन्द्रीय ग्रीडसँग जोड्ने गरी आयोजना अघि बढ्न सकेको थिएन । तर पहिलोपटक गत असोजमा प्राधिकरण र काठमाडौं उपत्यका खानेपानी व्यवस्थान बोर्डद्धारा सुन्दरीघाट क्षेत्रमा निर्मित सौर्य उर्जा प्रणाली आयोजनाबीच विद्युत खरिद सम्झौता (पीपीए) भई केन्द्रीय ग्रीडसँग जोडिएको थियो । ६ सय ८० दशमलब ४ किलोवाटको सो सौर्यबाट बर्षेनी उत्पादन हुने ८ लाख ३० हजार युनिट उर्जामध्ये प्राधिकरणले करिब ६ लाख युनिट किन्ने गरी पीपीए सम्झौता भएपछि सोलार आयोजना अघि बढाउन बाटो खुलेको थियो ।
वैकल्पिक उर्जा प्रवद्र्धन केन्द्रले स्वच्छ उर्जाको रुपमा लिइने सोलार (सौर्य) प्रविधिबाट नेपालमा २१ सय मेगावाट विद्युत उत्पादनको सम्भावना देखाएको छ । सरकारले विशेष अभियान सञ्चालन गरेमा अहिले नेपालीले उपयोग गरिरहेको जलविद्युत बराबर उपयोग गर्दा ६० लाख घरधुरीमा सोलार जडान गर्न सक्ने अवस्था देखाएपनि अहिले भने करिब चार लाख घरधुरीमा सोलार जडान गरिएको छ । वैकल्पिक उर्जा प्रवद्र्धन क्षेत्रमा क्रियाशील संघसंस्थाले भने सोलारको अपार सम्भावना भएरपनि सरकारले खासै चासो नदिएको  गुनासो गरेका छन् । उनीहरुले काठमाडौका घरघरमा सोलार राखेर प्राधिकरणलाई सर्वसाधारणले बेच्ने वातावरण बनाएर लोडसेडिङ घटाउनका लागि सरकार सकृय हुनुपर्ने उनीहरुको तर्क छ ।

प्रतिक्रिया